10 november 2014:
".....in stilte fluister ik alle namen op die op de steen staan opgetekend."
Met enige spanning heb ik uitgekeken naar deze wandeldag. Het is vandaag de dag van de nationale herdenking van de vliegramp met vlucht MH17. Ìk heb daarom besloten om deze wandeldag ook in het teken te plaatsen van herdenken. “Een wandeling is daar uitermate geschikt voor.”; zo is mijn opvatting. Zo wil ik mijn gedachten openstellen om te gedenken, bij datgene ik tegenkom tijdens de etappe. Om even korte momenten van stilte te nemen en te overdenken. “Misschien wordt het wel een dag van verrassingen.”; fluister ik zachtjes bij mezelf als ik even na vijven ’s ochtends naast m’n bed stap.
Ik ben telkens weer blij dat ik ’s avonds al m’n wandelspulletjes klaar heb gelegd. Het geeft jezelf een rustige start van de dag. Het is voor mij iets van de laatste paar maanden dat ik dat doe. Ik heb tijden gekend dat ik een kwartiertje voordat ik naar m’n werk moest gaan opstond en in ‘super gehaaste draf’ al mijn ochtendhandelingen afwerkte en als een ‘opgejaagd konijn’ in de auto stapte om naar m’n werk te gaan. “Waarom heb ik dat toch altijd zo gedaan?”; vraag ik mij nu verbijsterend af. Mensen die dat nu nóg doen zouden zich moeten afvragen of ze daar wel mee door moeten gaan. Het is zó slecht voor je gezondheid en je gemoedsrust!
Maar nu schenk ik mezelf op ’t gemak een ‘gezonde’ kop melk in, smeer ik m’n broodjes en smeer ik in alle rust m’n beschuitje met kaas. Als voorbereiding verzorg ik, zoals altijd voorafgaand aan een wandeling, mijn voetjes en bekijk ontspannen de laatste nieuwsberichten op teletekst. Koning Willem Alexander laat weten dat het een emotionele dag zal worden bij de nationale herdenking van vlucht MH17. Vooral het moment dat alle namen van de slachtoffers worden voorgelezen zal de nodige impact hebben, zo is de verwachting. Mijn eerste herdenking in die zin is mijn herinnering aan het voorlezen van alle namen tijdens de herdenking van ‘Ground Zero’ in New York. Met tranen in de ogen heb ik gekeken naar de ontroerende beelden van de toehoorders tijdens die herdenking. Zelfs nu nog denk ik; “De tranen die daar toen hebben gevloeid, hebben hun troostende werk gedaan voor die mensen.” En daar is herdenken nu precies voor bedoeld.
Als ik de voordeur achter me afsluit ben ik onderweg naar Vierlingsbeek voor mijn twintigste Pieterpadetappe. Het korte treinreisje van amper twee uurtjes verloopt soepeltjes. De omroepberichten in de trein zijn prima verzorgd door de collega’s Theo en Rob. ‘Reizend Nederland’ wordt er heel rustig van als ik om me heen de slapende reizigers zie liggen. Gelukkig kan ik wakker blijven voor m’n overstap in Roermond. Ook Veolia heeft vandaag z’n zaakjes prima voor elkaar. Om 07.52 uur kom ik, exact op tijd, aan op het station van Vierlingsbeek. Bij mijn korte aanlooproute heeft de duisternis plaatsgemaakt voor een grijze ochtendhemel over het kleine plaatsje. Ik voel zowaar een spatje regen in m’n gezicht. Niet snel daarna kom ik aan bij het startpunt van de etappe, de Protestantse ‘Koningskerk’.
Leunend op de muur rondom het kerkgebouw gaan mijn gedachten toch uit naar ‘Dé Koning’, die ons wil troosten in tijden waarin wij het als mens moeilijk hebben. Daar waar het ons dan ontbreekt aan kracht wil Hij ons tegemoetkomen bij de moeilijke momenten van herdenken. Ik start de wandeling met het gebed dat ‘Dé Koning’ zijn troostende werk vandaag zal doen bij de nabestaanden van vlucht MH17 en iedereen die er nauw bij betrokken is. Het kan toeval zijn, maar als een klein wonder trekken even buiten Vierlingsbeek de grijze wolken langzaam weg en maken plaats voor blauwe luchten en zonnestralen die de aarde opwarmen. Al snel gaan mijn handschoentjes weer terug in de rugzak.
Vierlingsbeek verdwijnt uit ’t zicht en ik passeer over een pittoresk houten bruggetje het water van ‘De Molenbeek’. Het is alsof ik in een andere wereld terechtkom. Het water, de zon, de blauwe luchten, de gekleurde bomen, de zang van de vogels, ik raak er bijna door ontroerd, zo mooi. “Dat je ontroerd kunt raken van ‘De Tuin’?”; vraag ik mij verbaasd af. Langs het ‘Afleidingskanaal’ voorbij ‘Het Makken’ wandel ik het buurstschap ‘Holthees’ binnen. Naast een van de eerste opritten van een boerderij tref ik een bijzonder zitje aan. “Hier móet een spoorman wonen.”; is mijn stellige overtuiging. Van vier oude treinbuffers en een treinwiel aan een wielas heeft de bewoner een ‘ijzeren zitje gemaakt waar je even een rustmomentje kunt nemen. Van twee schijnbaar oude smeerpotten zijn twee symbolische ‘pullen bier’ neergezet. Uiteraard neem ik er eentje…, maar groot zijn ze wel!
Aan de rand van ‘Holthees’ kom ik aan bij de 15e eeuwse Mariakapel. Het is een klein en prima onderhouden kerkje. Als ik richting de ingang wandel komt mij de man tegemoet die zojuist de kapel heeft geopend. “Wat een weertje hè.”; zeg ik tegen de man. “Ja, we zijn enorm gezegend om dit in november nog te ontvangen.”; is zijn antwoord. Ik kan zijn antwoord alleen maar instemmend bevestigen; “Jawel meneer, amen.” Nadat ik de kapel binnen heb bezocht valt mij aan de achterzijde, in een klein parkje, het kunstwerk op, waarin de ‘Zeven Smarten’ van Maria worden uitgebeeld. Een rondje langs de schilderijen roept een beeld op van verdriet in het leven van een moeder om haar kind. En ik moet denken aan het verdriet dat moeders, ja ouders, vandaag hebben bij de nationale herdenking van vlucht MH17. Maar ik gedenk ook al die mensen die, om welke reden dan ook, een kind hebben verloren. Nooit meer je kind kunnen zien of aanraken. Een van de teksten bij de schilderijen zegt daarover: ‘Het is een onbeschrijvelijk dieptepunt van menselijk leed. Confrontatie met het onvermijdelijke, het ongrijpbare, het gevoel van machteloosheid. Het maakt mensen eenzaam.’ Als ik het parkje verlaat strelen, tussen de boomtakken door, zonnestralen mijn betraande gezicht.
Langs het spoor richting ‘Smakt’ passeert een Veoliatrein die strak afsteekt tegen de blauwe lucht op de achtergrond. Vanaf een houten bruggetje geniet ik, leunend op de reling, van het adembenemende uitzicht over de polders. Bij het verlaten van Holthees sta ik stil bij het ‘Oorlogsmonument van Holthees’. Het kunstzinnige monument herinnert aan de bloedige strijd van het ‘Maasfront’ en de levens die het in de buurt van Holthees heeft gekost. De diverse kunstvoorwerpen symboliseren de wanhoop, de slachtoffers, maar ook bevrijding en overwinning, en bovenal vrijheid. De symbolen staan ook voor geloof en toekomst,…. ónze toekomst.
En opnieuw wordt ik geconfronteerd met de namen van de slachtoffers die gegraveerd staan in de marmeren steen van het monument. Een diepe zucht maakt zich van mij meester en in stilte fluister ik alle namen op die op de steen staan opgetekend. Opnieuw overvalt mij een diepe ontroering als ik de leeftijden bestudeer die achter de namen staan. De jongste werd slechts vijf maanden. ‘De herinnering blijft. De tijd gaat voorbij. Vrede is kostbaar’, zijn de woorden die bovenaan de plaquette staan. Ik buig mijn hoofd en vervolg in stilte de wandeling.
Eenmaal in ‘Smakt’ sta ik voor de ‘St.Jozefkapel’. “Nou, het kan niet op vandaag.”; praat ik mezelf toe. Tijdens de korte ontmoeting met de kapel lees ik op een bord een gedicht met de titel ‘Het onzichtbare pad’. Voor mij een sprekend voorbeeld dat herdenken ook een innerlijk gebeuren is. Zonder verdere uitleg spreken de woorden van het gedicht pakkend het onzichtbare gevecht uit wat ieder mens heeft te voeren als het om herdenken gaat: ‘Pelgrim? Vandaag? Juist, vandaag. Misschien niet zozeer naar Rome, Santiago, Mekka of Smakt. Alswel een pelgrim, op het onzichtbare pad, in het innerlijke landschap. Dat is de plek, waar alles begint, waar alles eindigt. Het innerlijke landschap is het gebied dat we willen leren kennen. Het onzichtbare pad leidt naar het midden, waar het leven zich steeds vernieuwt.’
Ik volg nog een stukje de spoorlijn om daarna de ‘Boschhuizerbergen’ in te wandelen. Een bebost stuifzandgebied met ‘droge heide’. Onder een inmiddels stralende zon ben ik wederom getuige van een prachtig stukje ‘Tuin’ in ons kleine Nederland. Voor even droom ik volledig weg op een zonovergoten bankje en laat de zonnestralen mijn gezicht heerlijk opwarmen. Even moet ik denken aan een groepje uitgedroogde, kris kras door elkaar hangende, takken die ik kort ervoor ben tegengekomen. Ze toonden mij een beeld van de chaos die op veel plaatsen gaande is in de wereld. Een onsamenhangend geheel waar geen leven meer in zit. “Hoe was ‘de Tuin’ ook alweer bedoeld?”; vraag ik mij af. “Toch zeker niet als een onsamenhangend geheel?”; weet ik zeker. Met enige tegenzin sta ik weer op vanaf mijn zonovergoten bankje en vervolg als een soort ‘maanmannetje’ mijn weg over het stuifzand van de ‘Boschhuizerbergen’.
Via een open veld kom ik bij ‘Landgoed Geysteren’. Over een mooi breed bospad en langs een strakke beukenlaan passeer ik de Oostrumse beek ‘Rosmolen’. In een Anton Pieck-achtige omgeving geniet ik eens temeer van dit buitengewoon mooie stukje Nederland. “Tsjonge, wat is er nog veel te ontdekken in ons eigen land.”; stel ik onomstoten vast. Aan de andere kant bedroefd het me ook, te weten dat zoveel mensen het niet meer kunnen ontdekken. En misschien zijn er wel mensen die het niet meer willen ontdekken, omdat het verdriet en het onbeschrijvelijke leed van het moment, alle vreugde van het leven heeft weggenomen. “Moge de troost van de herdenkingen en de vernieuwingen van de innerlijke landschappen ertoe bijdragen, dat mensen toch weer nieuwe vreugde zullen vinden in hun leven.”; zo is mijn stille gebed bij het verlaten van de ‘Rosmolen’.
Ik doorkruis het ‘Landgoed Geysteren’ langs schitterende beken, waarin het zonlicht hoopvol weerkaatst als symbool voor ‘nieuwe dingen’. Vanaf een houten bankje snuif ik de herfstluchten op en mijmer nog wat na over die ‘nieuwe dingen’. Langs ‘Hoogveld’ en de ‘Nieuwlandsche Sloot’ vervolg ik de wandeling naar ‘Wanssum’. Jammergenoeg tref ik geen geopende horeca aan om mijzelf te voorzien van iets lekkers. Ik neem even een kijkje bij de statige kerk van Wanssum en zet koers naar de ‘Groote Molenbeek’ en ‘Boddebroek’. Ik doorkruis een nogal drassig weidelandschap met ‘rustende koeien’. In het gras, op m’n handdoekje, neem ik zelf ook een rustmomentje nabij de koeien. Ook nu strelen de zonnestralen mijn gezicht en ik voel me ‘de koning te rijk’, zoals dat zo mooi heet.
Vlak voor het binnenlopen van ‘Meerlo’ passeer ik het ‘Kasteelke’, een voormalige kasteelboerderij met een bezienswaardig poortgebouw uit 1619. De route van het Pieterpad gaat onder de mooie boog van het poortgebouw door. Aan de andere kant van de poort passeer ik het Pieterpad Bankje van de Fam.van Summeren-Poels. Als ik door ‘Meerlo’ wandel wordt ikzelf vertroost door enkele halfstok hangende vlaggen bij mensen die deze dag ook in het teken van herdenken hebben gezet. Een mooi beeld dat je herdenken met elkaar doet en dan ieder, mag ik zeggen, op zijn eigen innerlijke manier. Voorbij het rustige ‘Keuter’ komt ‘Swolgen’ in zicht. Van veraf zie ik de kerktoren boven de horizon uitsteken. Ik passeer nog de buurtschappen ‘Donkshof’ en ‘Erkenshof’ als ik langs de rand van de weg op een klein kapelletje met ernaast een houten kruis stuit.
Het kapelletje staat voor mij symbool voor een plek van herdenken. Voor velen is die plek een kapel, voor anderen een bankje in het bos. Voor weer anderen een wandeling of dat speciale plekje aan de oevers van een beek. Sommigen herdenken gewoon thuis, met een foto, een kaartje of een aangestoken kaarsje. En allemaal worden we stil, als we onze dierbaren herdenken en de liefde gedenken die we met elkaar ooit hebben gedeeld.
Het kruis staat voor mij symbool voor die liefde. Een overwinnende liefde, die mij telkens weer zegt: er komt ook weer een tijd voor ‘nieuwe dingen’, hoe moeilijk je het nu ook hebt. Het kruis, ‘Zijn Liefde’, die zal je dragen en troosten door de momenten van herdenken heen. Maar zo zal ook de liefde onder elkaar je troosten en bemoedigen en ons helpen weer nieuwe kracht en moed te vinden richting ‘nieuwe dingen’.
Als ik Swolgen bereik komt er een lied in mij op van Dougie MacLean & Kathy Mattea, ‘This Love’. ‘Deze liefde zal je dragen’, ‘This Love Will Carry You’, is een prachtige weergave wat liefde onder mensen kan doen. Naast de grote kerk in Swolgen eindigt mijn Pieterpadetappe en zet ik koers richting de uitlooproute van 9,3 km naar station Venray. Tot aan het vertrek van mijn trein in Venray heb ik een zee van tijd en wandel de afstand in een rustig tempo af. Met de treinreis naar Landgraaf heb ik ook een zee van tijd om de indrukken van deze dag te verwerken. Het laatste beeld is dat we met herdenken zeeën van tijd moeten nemen en ons de tijd moeten nemen om het innerlijke landschap op rust te laten komen,
